Audio tour Michiel de Ruyter Vaarroute

Tijdens het Rampjaar was het Hollands-Utrechtse veenweidegebied grotendeels veranderd in een soort binnenmeer, met versterkte vestingsteden en schansen langs de rivierdijken. Vanuit hun versterkte posities bestookten de Staatse en Franse troepen elkaar, waarbij de Republiek zgn. uitleggers inzette. Dit waren kleine bewapende binnenvaartscheepjes, bewapend met donderbussen (kanonnen) en snaphanen (vuurwapens). Naast kogels werd er ook schroot weggeschoten waarmee dood en verderf onder de vijand werd gezaaid. De Hollanders waren hierbij dankzij hun gebiedskennis in het voordeel en voerden bliksemacties tegen de Fransen uit.

Hun effectiviteit werd nog verhoogd toen admiraal Michiel de Ruyter in het najaar een groot aantal matrozen uit de vloot afstond om de uitleggers te bemannen. Volgens Rampjaar-kenner Luc Panhuijsen had Holland een vloot van ruim zestig uitleggers in de vaart. De Vechtstreek had in militair-strategisch opzicht een bijzonder grote betekenis doordat de Waterlinie daar dwars doorheen liep. Uiteindelijk kwamen de Fransen op hun weg naar Amsterdam niet verder dan Breukelen, dat juist vóór de Waterlinie lag. Het dorp werd daardoor een legerplaats.