Audiotour Jan Steen aan de Haarlemmertrekvaart en in Warmond

Inleiding
We gaan op de (elektrische) fiets of met de boot van Haarlem naar Leiden, met een korte stop in Warmond. In Warmond is het mogelijk om een kleine wandeling te maken. Dit dorp is bijzonder omdat Jan Steen hier rond 1660 woont en werkt en een van zijn meest prestigieuze portretopdrachten ontvangt. We beginnen deze tocht bij Dolhuys, Museum van de Geest, een 16e-eeuws psychiatrisch instituut en leprozenhuis. Het ligt iets voor de Leidsevaart aan de Schotersingel 2.

Op Ontdekkingsreis met Jan Steen

Welkom op onze reis door de levendige wereld van Jan Steen (1626/27-1679). Jan Steen heeft geen introductie nodig; hij staat symbool voor de bruisende kunstscène van die tijd, de Hollandse meester bij uitstek. Om dieper in zijn wereld te duiken, is de trekvaart een uitstekende keuze. Jan Steen woont in zowel Haarlem als Leiden. Tijdens zijn Haarlemse (1660-1670) en Leidse periodes (geboren en getogen rond 1658 en na 1670) maakt hij ongetwijfeld gebruik van de trekschuit.

We plaatsen Jan Steen temidden van zijn tijdgenoten en leggen op deze tocht de nadruk op de landschapskunst. Haarlem is de plek waar dit genre ontstond en floreerde. Het gebied van de trekvaart is tevens het gebied waar rijke handelaren uit Amsterdam en regenten hun toevlucht zochten tijdens de zomermaanden. Prachtige buitenhuizen hebben een tweede ingang aan de waterkant.

Jan Steen is een uitblinker in de barokke schilderkunst en een representant van de 17de eeuw. Hij staat bekend om zijn vrolijke, humoristische schilderijen, die het gezegde "een huishouden van Jan Steen" inspireerden. Hij heeft ongeveer 450 schilderijen gemaakt en is vooral bekend geworden door zijn genrestukken, waarin hij op humoristische wijze het alledaagse leven op de hak neemt. Zijn werk is echter zeer veelzijdig. Naast zijn genrestukken schildert hij ook historiestukken, Oud-Hollandse spelen en gebruiken, en af en toe een portret.

Als scherp observator weet Steen het menselijk gedrag meesterlijk vast te leggen, met personages die altijd raak getypeerd zijn. Vaak schildert hij komische scènes vol spot, waarbij hij zichzelf niet ontziet en regelmatig neerzet als een dronken losbol of handtastelijke man. Zijn werken bevatten vaak wijze lessen over menselijke dwaasheid, zonder te moralistisch te zijn. Steen is afkomstig uit een brouwergeslacht, en zijn ervaring als brouwer en herbergier in Delft en later in Leiden heeft waarschijnlijk invloed op zijn schilderijen, waarin dronkenschap en wellust vaak terugkerende thema's zijn. Met Jan Steen leren we de samenleving van de 17de eeuw kennen. De gebruiken, de humor en de steden en dorpen in Holland.

Hofcultuur

Deze tocht is gemaakt door Hofcultuur. Schrijver is Wimmie Hofstra, MA.

Hofcultuur © 2024 by  Wimmie Hofstra is licensed under CC BY-NC-SA 4.0