Audio tourPanorama Scheveningen

De route Panorama Scheveningen voert je door het Scheveningen van nu en het Scheveningen dat Hendrik Willem Mesdag in 1881 op zijn beroemde Panorama vastlegde. De route is een confrontatie met verandering.

Menig kunstenaar is niet alleen gericht op het creëren van schoonheid, maar wil de wereld ook een boodschap meegeven. Dat geldt ook voor het Panorama dat Hendrik Willem Mesdag schilderde en aan de Haagse Zeestraat al sinds 1881 is te zien. Het is meer dan een overweldigend kunstwerk en een zinsbegoochelende ervaring, het was ook een vorm van maatschappijkritiek, een protest tegen de teloorgang van zeldzaam mooie plekken, een commentaar op de nieuwe tijd. Het Seinpostduin, dat de spil vormt van het doek, was in zijn ogen zo’n zeldzaam mooie plek. Op het moment dat Mesdag er zijn voorbereidingen van het maken van het panorama trof, had de gemeente al ingestemd met afgraving van dit hoogste duin van Scheveningen. Op de plek verrees vier jaar later het Seinposttheater, een suikertaartvormig gebouw dat wel op het iets oudere zusje van het Kurhaus leek. Dit gebouw, aan wie weer nieuwe generaties nostalgische herinneringen verbonden, werd in 1976 gesloopt.

In de Haagse Zeestraat is het Panorama Mesdag nog steeds te bewonderen. Het Scheveningen van 1880 is uiterst precies en in alle richtingen vastgelegd. Het is een hoogtepunt van de schildersstroming De Haagse School, die in de hele wereld beroemd is.

In de route Panorama Scheveningen ga je aan de hand van het Panorama Mesdag op ontdekking door het vissersdorp en badplaats Scheveningen. Er wordt getoond hoe en wat er veranderde, waardoor je gaat beseffen dat een landschap in ontwikkeling is en net zo onderhevig is aan voortdurende verandering  als de zee.

Meer informatie:

Bij de heropening van Panorama Mesdag in juli 1891 (het panorama was enige jaren in Amsterdam te zien geweest) schreef de Haagse krant Het Vaderland: ‘… als binnen enkele jaren het Scheveningen, gelijk ’t daarop is afgebeeld, vervormd is en nauwelijks meer zal zijn te herkennen, zal Panorama Mesdag zijn geworden geschiedenis, een historisch document.’ Profetische woorden… Waar kan je nu zo goed terugkeren in de tijd?  Waar kan je even terug in de 19de eeuw wanen?

Als geen ander legde Mesdag het breukvlak der tijden vast. Zijn Panorama toont het oude Scheveningen en de sporen van de veranderingen die tot een ware metamorfose zouden leiden. De nieuwe tijd betekende voor Scheveningen de opkomst als badplaats, een ontwikkeling die al eerder op gang was gekomen, maar juist rond 1880 een enorme versnelling onderging.  Tegelijkertijd bleef Scheveningen het oude vertrouwde vissersdorp. Maar ook de visserij onderging sinds 1880 grote veranderingen. Scheveningen werd een dorp met twee gezichten: enerzijds de sjieke mondaine wereld van de badcultuur, van bezoekers die zich overgaven aan de weldaad van de zee, en aan de andere kant het harde bestaan van de visser en zijn familie, voor wie de zee een bron van inkomsten was maar voor wie de zee ook een levensgroot gevaar vormde.

COLOFON

Tekst en idee: Willem van der Ham

Stem: Martine de Moor

Vormgeving introductiescherm en boekje: Eindeloos

De route Panorama Scheveningen is mogelijk gemaakt door:

Stichting Initiatief op Scheveningen, Panorama Mesdag, Kansen voor West, gemeente Den Haag, Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.